آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,178 |
| تعداد مقالات | 8,477 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,614,927 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,722,011 |
چارچوب رویکرد تعلیم و تربیت ولایی در مکتب امام خمینی بر اساس استعاره قرآنی "شجره طیبه"و الگوی"حکمت - بنیان" لقمان حکیم | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| مقاله 10، دوره 31، شماره 59، شهریور 1402، صفحه 273-332 اصل مقاله (837.28 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| سید یاسر حکیمی1؛ احمد سلحشوری* 2؛ ایراندخت فیاض2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1401، تاریخ بازنگری: 11 اردیبهشت 1402، تاریخ پذیرش: 29 شهریور 1402 | ||
| چکیده | ||
| هدف از تحقیق حاضر ارائه چارچوبی از تربیت ولایی به عنوان یک رویکرد تربیت اسلامی است؛ تحقیق حاضر با روش کیفی تحلیل محتوا انجام شده است. تربیت ولایی اجمالا تربیتی است که بر ولایت الهی و هدایت اولیاء الهی مبتنی باشد. مساله اصلی تحقیق این است که بتوان مبنای یک نظام تربیت اسلامی را بر پایه قرآن کریم و روایات بنا نهاد؛ که مبتنی بر ولایت باشد از این جهت که رکن رکین اسلام است. تمثیل شجره طیبه در قرآن کریم به شبکه انسان های مومن با محوریت اولیاء الهی اشاره دارد لذا تمثیل قابل توجهی برای تربیت ولایی به نظر می رسد. سوالات تحقیق این است که اولا تعریف تربیت ولایی در قرآن کریم با محوریت آیه شجره طیبه چیست؟ دوما نظام تربیت ولایی بر اساس معانی ولایت مقتضی چه اهداف، اصول و روش هایی برای تعلیم و تربیت اسلامی است؟ طبق یافته های تحقیق، تربیت ولایی در تمثیل شجره طیبه عبارت است از تربیتی شبکه ای که از طریق اتصال و ارتباط قلبی انسان ها به اولیاء خدا به عنوان افراد دارای دو خصیصه نشاط و شجاعت؛ و پذیرش رهبری آن ها انجام شده؛ و نفی ولایت مستکبرین سبب آزادسازی انسان ها از نظامات ارباب رعیتی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی می شود". اهداف تربیت ولایی عبارتند از تولی و تبری، تشبه به اولیاء و تقرب الی الله. اصول تربیت ولایی عبارتند از لزوم اتخاذ مربی و هم مسلکان طریق، لزوم شبکه ای بودن و سلسله مراتب بودن ساختار تربیتی و لزوم دائم التعلیم و التعلم بودن عموم مردم. روشهای تربیت ولایی عبارتند از پویایی و انعطاف، آزادسازی مردم از بندهای مادی و ذهنی، حکمت آموزی و در نهایت همیاری و همدلی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تربیت اسلامی؛ شجره طیبه؛ تربیت ولایی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن الکریم
آصفی محمد مهدی (1385)، بررسی فقهی تطبیقی مبانی نظری حکومت اسلامی، تهران: مجمع تقریب مذاهب اسلامی
ابن دهیش، عبد الملک و مکی، عبد الله غازی (۱۴۳۰–۲۰۰۹)، إفادة الأنام بذکر أخبار بلد الله الحرام، مکه مکرمه – عربستان: مکتبة الأسدی.
ابن قیم جوزیه محمد،1410، التفسیر القیم، بیروت: مکتب الدراسات
ابن‌میثم، میثم بن علی، شریف الرضی، محمد بن حسین و علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، ۱۴۰۴، شرح نهج البلاغة (ابن میثم)، تهران - ایران: دفتر نشر الکتاب
اسماعیل تبار احمد، 1388، آخرین منجی، تهران، فرهنگ سبز
اشکوری لاهیجی محمد، 1373، تفسیر لاهیجی، تهران: نشر داد
اعرافی علیرضا، (1395)، فقه تربیتی، قم: اشراق و عرفان
اعوانی غلامرضا، (1397)، مولانا و دین، تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
افروز، غلامعلی، (1375)، مسجد، مدرسه و خانه، پیوند، ش 199
امام خمینی (1386)، انسان شناسی در اندیشه امام، تهران: موسسه نشر آثار امام
امام خمینی روح الله، (۱۳۸۹) صحیفه امام، تهران - ایران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)
امام خمینی روح الله، (1394)، شرح چهل حدیث، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
امام خمینی روح الله، (1392)، دفاع مقدس در اندیشه های امام خمینی، تهران: موسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی
امام خمینی روح الله، (1392)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
امام خمینی، روح الله، (۱۳۸۰)، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، قم ایران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)
امین نصرت بیگم (بانو مجتهده امین)، (بیتا)، تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، قم: بینا
انصاری، قدرت الله و فاضل لنکرانی، محمدجواد، (۱۳۹2)، احکام و حقوق کودکان در اسلام، قم - ایران: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)
انصاریان حسین، (بیتا)، تفسیر حکیم، قم: دارالعرفان
انصاریان حسین، فیض‌پور، محسن و صابریان، محمدجواد (۱۳۸۶)، عرفان اسلامی (شرح مصلاح الشریعه)، قم - ایران: دار العرفان
بحرالعلوم محمدمهدی، حسینی طهرانی، محمدحسین (۱۴۱۸)، رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم، مشهد مقدس - ایران: علامه طباطبایی.
بروجردی سیدحسین، (1416)، تفسیر الصراط، قم: انصاریان
بنیانیان حسن، (1382)، مسجد و جوانان، مسجد، سال 12، مرداد و شهریور، 1382، ش 69
پاینده ابوالقاسم، (۱۳۸۲)، نهج الفصاحة، تهران - ایران: دنیای دانش
تسخیری محمد علی، (1428)، الامامان حسن و حسین فی احادیث المشترکه بین السنه و الشیعه، مصطفی حسینی رودباری، تهران: مجمع العالمی لتقریب
جرجانی حسین، (1378)، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان، تهران: دانشگاه تهران
جمعی از نویسندگان (بیتا)، ولایت در قرآن، قم - ایران: [بی نا]
جوادی آملی عبدالله، شمیم ولایت، اسراء، 1392
جوادی آملی عبدالله، (1386)، امام و امت، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، تهران: موسسه چاپ و نشر عروج
حجازی محمد محمود، (1413) التفسیر الواضح، بیروت: دارالجیل
حسکانی عبیدالله، (1411)، شواهد التنزیل حسکانی، تهران: وزاره الثقافه
حسنی واعظ محمد، (1381)، دقائق التاویل و حقائق التنزیل، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب
حسینی سیدمهدی، (1399)، حقیقت ولایت و جایگاه آن در تربیت انسان، معرفت، سال 29، مهر، ش 7
حسینی طهرانی محمد حسین، (1425)، امام شناسی، موسسه ترجمه نشر علوم و معارف، مشهد مقدس: نشر علامه طباطبایی
حسینی طهرانی، محمدحسین، (۱۴۲۱)، ولایت فقیه در حکومت اسلام، مشهد مقدس - ایران: علامه طباطبایی
حسینی طهرانی، محمدحسین، (1426)، امام شناسی، موسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلام، مشهد مقدس - ایران: علامه طباطبایی.
حق جو عبدالله، (1389)، ولایت در قرآن، قم: زائر
حقی برسوی اسماعیل، (بیتا)، تفسیر روح البیان، بیروت: دارالفکر
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، (1394)، حج در آینه فقه، پژوهشکده حج و زیارت، تهران - ایران: نشر مشعر.
حیدری گلشاد، (1389)، نکات تربیتی سوره لقمان، راه تربیت، زمستان، ش 13
خاتمی سید احمد، (1375)، مسجد و حکومت، سال پنجم، آذر، ش 29
خامنه ای سیدعلی، (1392)، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، تهران: صهبا
خزائلی محمد، (1363)، شرح گلستان سعدی، تهران: جاویدان
خسروانی علیرضا، (1390)، تفسیر خسروی، تهران، اسلامیه
خطیب عبدالکریم، (1424)، التفسیر القرآنی للقرآن، بیروت، دارالفکر العربی
خیرآبادی حمید، لطیفی میثم، ناظمی اردکانی مهدی، (1389)، واکاوی عوامل موثر بر موفقیت امام جماعت در نظام فرهنگی مسجدمحور، دو فصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، پاییز و زمستان، ش 13
دانش اسماعیل، (1389)، اصول و روشهای تربیتی سوره لقمان، راه تربیت، زمستان، ش 13
دهقان اکبر، (1387)، تفسیر نسیم رحمت، قم: حرم
رضانژاد غلامحسین، تمهید المبانی، الزهرا، تهران، 1383
رضایی اصفهانی، محمدعلی، (۱۳۹۴)، قرآن و تربیت (تفسیر موضوعی میان رشته ای قرآن و علوم)، قم - ایران: پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن
رهبری حسن، (1381)، کودک و مسجد، مسجد، سال 11، مرداد و شهریور، مرداد و شهریور، ش 63
رهنمایی سید احمد، (1396)، ظرفیتهای تربیت ولایی جهادی؛ زمینه ساز برپایی تمدن اسلامی، معرفت سیاسی، پاییز و زمستان، ش 2
زاهدی مریم؛ کریمی نیا محمدمهدی؛ انصاری مقدم مجتبی، (1400)، مطالعه تاثیر تربیت ولایی بر تحقق جامعه مهدوی، نشریه پژوهش و مطالعات اسلامی: آبان، سال سوم - شماره 28
زحیلی وهبه، (1422)، التفسیرالوسیط (زحیلی)، سوریه-دمشق: دارالفکر
زهادت عبدالمجید، (1399)، معارف و عقاید، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، دفتر متون رسمی
سبحانی تبریزی، (1385)، مفاهیم قرآن، ج 5، قم: موسسه امام صادق (ع)
سجادی مرضیه، زارعان محمدجواد، زارعان منصوره، (1399)، اصول هم افزایی نهاد خانواده و نظام تربیت رسمی بر مبنای ولایت الهی، اسلام و پژوهشهای تربیتی، سال 12، پاییز و زمستان، ش 20
سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر، (1408)، بیان السعادة فی مقامات العبادة، لبنان- بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات
سیداسی احمد، (1427)، عیون التفاسیر، بیروت: دارصادر
شاه آبادی محمد علی، (1387)، شذرات المعارف، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
شحاته عبدالله محمود، (1421)، تفسیر القرآن الکریم، مصر-قاهره: دارغریب
شریفی محمود ،(1388)، مسجد در فرهنگ اسلامی، فرهنگ کوثر، شماره 77
شعرانی ابوالحسن، (1386)، پژوهشهای قرآنی، قم: بوستان کتاب
شعراوی محمدمتولی، (1991)، تفسیر شعراوی، بیروت: اخبار الیوم
شفیعی سروستانی ابراهیم، (1385)، تربیت پهلوانی، تهران: هلال
شهرورزی محمد، (1987)، نزهه الارواح و روضه الافلاح، ایالات متحده: دانشگاه کالیفرنیا
شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی (بیتا)، رسائل الشهید السعید الفقیه زین الدین علی الجبعی العاملی، قم ایران: مکتبة بصیرتی.
صادقی تهرانی محمد، (1406)، الفرقان فی تفسیر القرآن، قم: فرهنگ اسلامی
صرفی زهرا، (1398)، تبیین انسجام محتوایی سور لقمان باروش تحلیل محتوای کیفی، فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، سال 16، بهار، ش 1
صیادی نژاد روح الله، حسینی باصری سید کاظم، (1396)، شیعه شناسی، سال 6، ش 61
ضرابی رضا، (1379)، نقش و عملکرد مسجد در تربیت، معرفت، شماره 33
طالقانی، نظرعلی و طیب، مهدی (1373)، کاشف الاسرار، تهران - ایران: رسا
طاهر زاده اصغر، (بیتا)، ولایت فقیه موافقتها و مخالفتها، اصفهان: گروه فرهنگی المیزان
طباطبایی محمدحسین، (1372)، ترجمه المیزان، قم: جامعه مدرسین
طنطاوی محمد سید، (1997)، التفسیر الوسیط للقران الکریم، مصر- قاهره: نهضه
طیب عبدالحسین، (1369)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: نشر اسلام
عاملی ابراهیم، (1360)، تفسیر عاملی، تهران: صدوق
عطار نیشابوری فریدالدین، (2006)، تذکره الاولیاء، تصحیح منال الیمنی، قاهره: الهیئه المصریه
علامه حلی حسن بن یوسف، (۱۴۲۵–۱۴۲۶)، نهایة الوصول إلی علم الأصول، سبحانی جعفر و بهادری ابراهیم، قم - ایران: مؤسسة الإمام الصادق علیه السلام
علامه حلی حسن، (۱۳۸۲)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (قسم الإلهیات)، سبحانی جعفر، نصیر الدین طوسی، قم: مؤسسة الإمام الصادق علیه السلام
علائی صمد (1395)، لزوم آینده پژوهی در بازآفرینی نقش مسجد در شهرهای پیرامونی تهران مطالعه موردی اسلامشهر، اولین سمینار آینده پژوهی توسعه ملی ایران در بستر جغرافیا، تهران
علی بن حسین (ع) امام چهارم، (۱۳۹۲) صحیفه سجادیه امام علی بن الحسین علیهما السلام با ترجمه فارسی، ممدوحی حسن، قم - ایران: بوستان کتاب قم
عمید زنجانی عباسعلی، (1391)، انقلاب اسلامی ایران، علل و مسائل سیاسی، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف
فرهادی راضیه، (1400)، تربیت ولایی (مبانی، اصول و روشها)، کنکاش، اصفهان
فقیهی حامد، (1393)، عفاف حسن الحسینی، میقات حج، دوره 23، زمستان، شماره 90
قرائتی محسن (1388)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن
قمی عباس (1412)، نفس المهموم، قم: بینا
کاشانی فتح الله، (بیتا)، منهج الصادقین، تهران: اسلامیه
کاشفی حسین، (بیتا)، تفسیر حسینی (مواهب علیّه)، ایران - سراوان: نشر نور
کامل سلیمان، (1363)، مهدی‌پور علی‌‌اکبر، روزگار رهایی، نشر آفاق، تهران، 1363
کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۸۷)، ترجمه اصول کافی، حسن‌زاده، صادق، قم – ایران: قائم آل محمد (عج)
ماتریدی محمد، تاویلات اهل السنه، بیضون، بیروت، 1416
مبلغی احمد، (1375)، فقه مسجد، فرهنگ کوثر، سال پنجم، آذر، ش 11
مجلسی محمدباقر، بحار الانوار، احیاء التراث العربی، بیروت، بیتا
محراب بیگی محمد علی، (1376)، مسجد و فرهنگ مردم، هنر، تابستان و پاییز، ش 33
محمدقاسمی حمید، (1382)، تمثیلات قرآن، قم - ایران: سازمان اوقاف و امور خیریه، انتشارات اسوه
محمدی اشتهاردی محمد، (1380)، حکمتهای ده گانه لقمان در قرآن، پاسدار اسلام، ش 237
محمدی ری شهری محمد، (1382)، علم و حکمت، قم: دارالحدیث
محمدی ری شهری محمد، (1386)، دانشنامه عقاید اسلامی، ج 4، ترجمه مهدی مهریزی، قم: دارالحدیث، قم
محمدی ری شهری محمد، (1387)، حکمت نامه پیامبر اعظم، قم: دارالحدیث
محمدی ری شهری محمد، (1387)، فرهنگنامه مسجد، ترجمه مرتضی خوش نصیب، قم: موسسسه دارالحدیث
محمدی ری شهری محمد، (1389)، میزان الحکمه، ترجمه عیرضا شیخی، قم: دارالحدیث
محمدی ری شهری محمد، (1421)، رساله المسجد، ترجمه مرتضی خوش نصیب، قم: دارالحدیث
محمدی ری‌شهری محمد، (1382)، علم و حکمت در قرآن و حدیث، مسعودی عبدالهادی و برنجکار رضا، قم – ایران: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث
محمدی ری‌شهری محمد، (1388)، حکمت نامه لقمان، قم: دارالحدیث
محمدی ری‌شهری محمد، (1391)، دانشنامه قرآن و حدیث، آژیر حمیدرضا، شیخی حمیدرضا و جمعی از پژوهشگران، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث
مدرسی محمدتقی، قزوینی حائری یاسر، (1376)، احکام شریعت پیرامون حیات طیبه یا زندگانی پاک، تهران: محبان الحسین (علیه السلام)
مدرسی محمدتقی، (1419)، من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، (1382)، فرهنگ موضوعی قرآن، قم: بوستان کتاب
المسلمی محمد کمال، (1422)، الوظیفه التربویه فی ظل المتغیرات المجتمعیه المعاصره، مجله کلیه التربیه ببور سعید، بیتام، معجم فقه الجواهر، بیروت: موسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، الغدیر
مشکینی اردبیلی، علی، (۱۳۷۴)، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، قم - ایران: نشر الهادی
مطهری مرتضی، (1389)، زندگی جاوید یا حیات اخروی، تهران: صدرا
مطهری مرتضی، (1379)، یادداشت ها، تهران: صدرا
مطهری مرتضی، (1384)، جامعه و تاریخ، تهران – ایران: صدرا
مطهری مرتضی، (1390)، ولاء ها و ولایتها، تهران: صدرا
مطهری مرتضی، (بدون تاریخ کلام)، عرفان، حکمت عملی، تهران - ایران: صدرا
مظاهری، حسین، (۱۳۷۷)، در ساحل سپیده اخلاص، مشهد مقدس - ایران: دانشگاه علوم رضوی
مغنیه محمد جواد، (1379)، امامت علی (ع) در آینه قرآن و عقل، ترجمه اکبر ایرانی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی
مفید محمد بن محمد، (۱۴۱۴)، سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، بیروت - لبنان: دار المفید
مقبل مجیدی عبدالسلام، (2004)، اذهاب الحزن و شفاء الصدر السقیم فی تعلیم النبی، دار القمه، اسکندریه، مصر، طبح اولی
مکارم شیرازی ناصر، (1377)، اخلاق در قرآن، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب
مکارم شیرازی ناصر، (۱۳۸5)، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، خادمی اصفهانی، قم: نسل جوان
مکارم شیرازی ناصر، (1386)، آیات ولایت در قرآن، قم: نسل جوان
مکارم شیرازی ناصر، (1421)، الامثال فی تفسیر القرآن، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب
ملاابراهیمی عزت، تاند بایزید، (1422)، الافعال الکلامیه لتعامل المومنین فی القرآن الکریم فی ضوء نظریه تداولیه سوره لقمان نموذجا، بحوث فی اللغه العربیه، جامعه اصفهان، العدد 24
ملاصدرا صدر الدین شیرازی، (۱۳۶۶)، تفسیر القرآن الکریم، (صدرا)، قم - ایران: بیدار
ملاصدرا صدرالدین شیرازی، سبزواری هادی بن مهدی، آشتیانی، جلال الدین، (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تهران - ایران: مرکز نشر دانشگاهی
منصوری لاریجانی اسماعیل، (1378)، جلوه های ولایت در آثار امام خمینی (ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج
مهاجرنیا محسن، (1380)، اندیشه سیاسی فارابی، قم: بوستان کتاب
میرجهانی طباطبایی محمدحسن، (1398)، تفسیر ام الکتاب، تهران: کتابخانه صدر
میرزامحمدی محمد حسن و رسولی رحیمه، (1389)، تربیت ولایی؛ اصلیترین مبنای تربیت دینی، اسلام و پژوهش های تربیتی، سال دوم بهار و تابستان، شماره 1
میرزایی اصفهانی، (1379)، محمد رضا، مسجد و مردم، فرهنگ کوثر، ش 47
نقی زاده حسین، (1386)، کارکردهای سیاسی و اجتماعی مسجد، مبلغان، ش 96
نیک بخش فاطمه، (1389)، برداشتهای تربیتی از سوره لقمان، راه تربیت، زمستان، سال 5
هاشمی رفسنجانی اکبر، (1383)، فرهنگ قرآن، قم: بوستان کتاب
هاشمی رفسنجانی اکبر، (1386)، تفسیر راهنما، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بوستان کتاب
همایش بین المللی دکترین مهدویت، (1388)، تهران: موسسه آینده روشن
همدانی محمدحسین، (1404)، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: لطفی
رهبر انقلاب، سایت اطلاع رسانی Khamenei.ir
پرتال جامع امام خمینی imam-khomeini.ir
Regie stites, China's National Minority Education: Culture, Schooling, and Developmen, Library of congress cataloging-in-publication, china,Falmer press, Newyork, USA, 1999
MA Lirong, Middle east studies institute,Journal of middle eastern and Islamic studies (in Asia) shanghai international university,volum5, 2018 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 11,325 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 667 |
||