آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 1,175 |
| تعداد مقالات | 8,461 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,392,725 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,633,470 |
مبانی الهیاتی برنامه درسی هویت دینی | ||
| پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
| دوره 30، شماره 55، شهریور 1401، صفحه 193-231 اصل مقاله (1.28 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| حسن نجفی* 1؛ حسن ملکی2؛ مهدی سبحانی نژاد3؛ علی مصباح4 | ||
| 1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری، گروه برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران، ایران | ||
| 2استاد، گروه برنامه ریزی درسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی(ره) ، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 4دانشیار، گروه فلسفه، دانشکده الهیات و علوم انسانی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 02 آذر 1399، تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1401 | ||
| چکیده | ||
| تصمیمگیریهای عملی و اجرای سودمند در برنامه درسی نیازمند درکی روشن از خاستگاه فلسفی و تشریح دقیق مبانی است، در این راستا پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی الهیاتی برنامه درسی مختص به هویت دینی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی- استنباطی و منبع اصلی آن قرآن کریم و تفسیر گران‌قدر المیزان بود. نتایج نشان داد که برنامه درسی هویت دینی از روح الهی برخوردار میباشد و با نگاه ویژهای هستی را بستر تعالی انسان، جلوهای از خداوند متعال و مظهری از فیوضات او تلقی میکند. در این برنامه درسی سرسلسلۀ علل خداوند متعال بوده و دنیا ظرفیت بقا را ندارد و اصالت با زندگی آخرت است. بندگی، تبعیت از قضا و قدر الهی، تسلیم بر اراده الهی، رحمانیت و رحیمیت خدای سبحان، احترام به علم، حکمت و عدالت خداوندی و وجود راهنما از دیگر یافتههایی است که از درون مبانی الهیاتی نضج گرفته و به دنبال ایجاد و جهتدهی برنامه درسی هویت دینی میباشد. تأثیرپذیری اهداف، موضوع، کارکرد و مسائل برنامه درسی هویت دینی از مبانی و گزارههای الهیاتی دیگر خروجی مقاله حاضر است که نقش مهمی در شکلگیری بینشها، گرایش‌ها و کنشهای دانشآموزان دارد و به آنان کمک میکند تا گستره اعتقادی خود را توسعه داده و با قدمهایی استوار به مقصد حقیقی رهنمون شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هویت دینی؛ برنامه درسی؛ مبانی الهیاتی؛ درون‌مایه و جهت‌گیری قرآنی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
نهج‌البلاغه
ابراهیمینیا، رضا و نجفی، حسن. (1399). موانع فردی و اجتماعی هدایتپذیری دینی؛ چالشی در هدفگذاری برنامه درسی تربیت دینی. ماهنامه معرفت، 29(7)، 74-63.
ابن عربی، محمد بن علی. (1365ق). فصوص الحکم (به کوشش ابوالعلاء عفیفی). قاهره: دارالکتب.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1408ق). لسان العرب. بیروت: دار احیاء عربی.
اسکندری، محمدحسین. (1393). مبانی اندیشه سیاسی در اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
باریکانی، زهرا. (1385). تبیین هویت دینی دانشآموزان و بررسی ارتباط آن با محتوای کتب دین و زندگی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
بهشتی، محمد. (1397). مبانی تربیت از دیدگاه قرآن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. (1366). تصنیف غررالحکم و درر الکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جعفر بن محمد، امام صادق (ع). (1400ق). مصباح الشریعه. بیروت: اعلمی.
جمعی از مؤلفان. (1394). شاخصهای سبک زندگی اسلامی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
جوادی آملی، عبدالله. (25/10/1397). بیانات در دیدار با اعضای مؤسسه آینده روشن و مرکز تخصصی مهدویت. .
ذوعلم، علی. (1398). تبیین مفهومی و راهبردهای تربیتی: رابطه با خود، خدا، خلق و خلقت در برنامه درسی ملی. فصلنامه رشد آموزش قرآن و معارف اسلامی. 32(1)، 27-21.
رئوفی، محمود. (1389). مؤلفههای هویت دینی. دوفصلنامه دین و ارتباطات، 17(38-37)، 112-91.
سبحانی، جعفر. (1417ق). رساله موجزه فی تفسیر الاسماء الثلاثه الوارده فی القرآن، و التی تدور علیها رحی البحث عن التوحید و الشرک. قم: مؤسسه امام صادق (ع).
صدرینیا، حسین. (1388). ارتباط هستی و انسان با خدا. تهران: سایه روشن.
طباطبائی، محمدحسین. (1385). المیزان فی تفسیر القرآن (ترجمه محمدباقر موسوی همدانی). قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین. (1386). شیعه در اسلام (تحقیق محمدعلی کوشا). قم: واریان.
طباطبائی، محمدحسین. (1412 ق). آموزش عقاید و دستورهای دینی. تهران: بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی.
عبودیت، عبدالرسول و مصباح، مجتبی. (1396). مبانی اندیشه اسلامی: خداشناسی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
عبدی، علی‌اصغر. (1394). بررسی آثار کاستیهای تعلیم و تربیت در تضعیف هویت شیعی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
فتاحی اردکانی، محسن. (1393). بررسی و نقد براهین عدل الهی از دیدگاه محمدحسین طباطبائی. فصلنامه پژوهشهای فلسفی کلامی، 15(4)، 124-105.
فنائی اشکوری، هادی. (1397). نقش و حضور خدا در جهان. قم: مجمع عالی حکمت اسلامی.
قائمینیا، علیرضا. (05/11/1392). تعریف هویت وجودی انسان در ارتباط با خداوند؛ وجه ممیز انسان‌شناسی قرآن. گفتگوی منتشر شده در خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا).
قادرزاده، امید. (1393). آموزش‌وپرورش و هویت دینی و ملی (مطالعه پیمایشی دانشآموزان مقطع متوسطه شهر بانه). فصلنامه مطالعات ملی، 15(3)، 106-81.
قنبری برزیان، علی و همتی، رضا. (1394). هویت دینی در جامعه ایرانی: مرور نظام‌مند مطالعات انجام‌شده ۱۳۸۰-۱۳۹۲. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی، 26(3)، 138-117.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1369). اصول کافی. تهران: علمیه اسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
محمودی، سیروس. (1399). بررسی جایگاه هویت دینی و انقلابی در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. 28(2)، 182-159.
ملکی، حسن. (1396). هویت دینی برنامه درسی: جستاری در نظریه اسلامی برنامه درسی. تهران: آییژ.
مهنا، محمدتقی. (1391). راهکارهای تقویت هویت دینی در برنامه درسی دوره ابتدایی از دیدگاه آموزگاران و مدیران مدارس ابتدایی شهرستان لالجین. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور واحد همدان.
میرشاه جعفری، ابراهیم و حشمتی‌فر، لیلا. (1397). تحلیل محتوای کتابهای پیام آسمانی دوره اول متوسطه بر اساس مؤلفههای هویت دینی. فصلنامه مطالعات ملی، 19(2)، 96-83.
نادری، احمد؛ چیت‌ساز، محمدجواد و شیرعلی، ابراهیم. (1394). فراترکیب پژوهشهای انجام شده در حوزه هویت دینی. فصلنامه مطالعات ملی، 16(3)، 44-27.
نوری، نجیب‌الله؛ عسگری، علی؛ نارویی نصرتی، رحیم و شجاعی، محمدصادق. (1395). مؤلفههای فرایندی و ساختاری هویت دینی بر پایه منابع اسلامی. فصلنامه اسلام و پژوهشهای روان‌شناختی، 2(4)، 26-7.
Arweck, E. & Nesbitt, E. (2010). Young People's Identity Formation in Mixed-Faith Families: Continuity or Discontinuity of Religious Traditions?. Journal of Contemporary Religion, 25(1), 67-87.
Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: Norton.
Fanhao, N. (2019). Religion and Youth Educational Aspirations: A Multilevel Approach. Journal of Beliefs & Values, 40(1), 88-103.
Gutek, G, L. (1996). Philosophical and Ideological Perspectives on Education. Pearson.
Jafralie, S, Zaver, A. (2019). Teaching Religious Education: The Ethics and Religious Culture Program as Case Study. Journal of FIRE: Forum for International Research in Education, 5(1), 89-106.
Krakowski, M. (2017). Developing and Transmitting Religious Identity: Curriculum and Pedagogy in Modern Orthodox Jewish Schools. Journal of Contemporary Jewry, 37(3), 433-456.
Milner, H. R. (2010). Culture, Curriculum, and Identity In Education. Palgrave Macmillan.
Moulin, D. P. J. (2013). Negotiating and Constructing Religious Identities in English Secondary Schools: a Study of the Reported Experiences of Adolescent Christians, Jews, and Muslims. Doctoral Dissertation, University of Oxford.
Neilsen, R, Arber, R, Weinmann, M. (2017). Re-Imagining Asian Religious Identity: Towards a Critical Pedagogy of Religion and Race in Australian Schools. Journal of Science Education, (49), 1-15.
Oppong, S, H. (2013). Religion and Identity. American International Journal of Contemporary Research, 3(6), 10-16.
Pinar, W F, Reynolds, W M, Slattery, P, Taubman, P, M. (1995). Understanding Curriculum: An Introduction to the Study of Historical and Contemporary Curriculum Discourses. Peter Lang Inc.
Rissanen, I. (2014). Developing Religious Identities of Muslim Students in the Classroom: A Case Study from Finland. Journal of Religious Education, 36(2), 123-138.
Wong, M, Y. (2018). Religious Education in a Multi-Religious Context: an Examination of four Religious Schools in Hong Kong. Chapter 7 of the book "Religion and Education: Comparative and International Perspectives". United Kingdom: Symposium Books.
Ysseldyk, R, Matheson, K, Anisman, H. (2010). Religiosity as Identity: Toward an Understanding of Religion from a Social Identity Perspective. Journal of Personality and Social Psychology Review, 14(1), 60-71. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 288 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 152 |
||