نیلفروشان, عباس, نقی‌زاده, حمید. (1400). ضرورت تأمین امنیت جمعی در منطقه خلیج‌فارس با نگاه به روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی. پدافند الکترونیکی و سایبری, 30(115), 9-51.
عباس نیلفروشان; حمید نقی‌زاده. "ضرورت تأمین امنیت جمعی در منطقه خلیج‌فارس با نگاه به روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی". پدافند الکترونیکی و سایبری, 30, 115, 1400, 9-51.
نیلفروشان, عباس, نقی‌زاده, حمید. (1400). 'ضرورت تأمین امنیت جمعی در منطقه خلیج‌فارس با نگاه به روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی', پدافند الکترونیکی و سایبری, 30(115), pp. 9-51.
نیلفروشان, عباس, نقی‌زاده, حمید. ضرورت تأمین امنیت جمعی در منطقه خلیج‌فارس با نگاه به روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی. پدافند الکترونیکی و سایبری, 1400; 30(115): 9-51.
ضرورت تأمین امنیت جمعی در منطقه خلیج‌فارس با نگاه به روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی
1استادیار، دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام، تهران، ایران
2دانشجوی دکتری امنیت ملی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 09 اردیبهشت 1399،
تاریخ بازنگری: 06 اردیبهشت 1400،
تاریخ پذیرش: 14 تیر 1400
چکیده
خلیج‌فارس یکی از راهبردی‌ترین مناطق جهان است که وجود منابع بزرگ نفت و گاز و موقعیت راهبردی، اهمیت آن را برای قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دوچندان کرده است. از قرن‌های متمادی، منطقه، شاهد رقابت و چالش بین قدرت‌های منطقه‌ای (ایران و عربستان) و فرامنطقه‌ای برای گسترش حضور و نفوذ خود بوده است. در دوران تسلط 150ساله پرتغالی‌ها (1660- 1510) و انگلیسی‌ها حفظ و کنترل منطقه خلیج‌فارس برعهده آنان بود و با خروج نیروهای انگلیسی در سال 1971، امریکا نقش ضامن امنیتی خلیج‌فارس را برعهده گرفت و با سامانه‌های امنیتی و ارائه ترتیبات منطقه‌ای همانند شورای همکاری خلیج‌فارس نتوانست به امنیت پایدار خلیج‌فارس کمک کند و این درحالی است که این منطقه حساس به‌دلیل موقعیت و ویژگی‌های خود همواره نیازمند صلح و امنیت پایدار و دائمی بوده است. این پژوهش به‌دنبال آن است ضمن تبیین ضرورت تأمین امنیت در منطقه خلیج‌فارس، نظام امنیتی مطلوب را که همان امنیت دسته‌جمعی واحد، هماهنگ، منسجم و بومی(درون‌زا) است، معرفی و اصول و ملاحظات حاکم بر مذاکرات و روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای ایجاد امنیت پایدار در منطقه خلیج‌فارس را برشماری نماید.
The need for collective security in the Persian Gulf region Looking at the relations between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia.
نویسندگان [English]
Abbas Nilforoshan1؛ Hamid Naghizadeh2
1استادیار، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران
2PhD student in National Security, University and Higher Institute of National Defense and Strategic Research, Tehran, Iran
چکیده [English]
The need for collective security in the Persian Gulf region Looking at the relations between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia:Authors ProfileAbbas Nilforoshan: Assistant Professor, Imam Hossein University, Tehran, Iran -1The Persian Gulf is one of the most strategic regions in the world, the existence of large oil and gasresources and strategic location, its importance forRegional and supra-regional powers have doubled. For centuries, the region has witnessed competition and challenge between powers Regional (Iran and Saudi Arabia) and trans-regional to expand its presence and influence during the 150 years of Portuguese rule (1660-1510) and the British were in charge of maintaining and controlling the Persian Gulf region and with the withdrawal of British forces in 1971, the United States Assumed the role of security guarantor of the Persian Gulf and provided security systems and regional arrangements such as the Cooperation Council The Persian Gulf could not contribute to the lasting security of the Persian Gulf, while this sensitive region due to its location and Its characteristics have always required lasting peace and security.This article seeks to explain the need for security in the Persian Gulf region, the desired security system that is the same security It is a single, harmonious,coherent and indigenous group (endogenous), the introduction and principles and considerations governing the negotiations and relations of the RepublicIslamic Iran and Saudi Arabia to establish lasting security in the Persian Gulf region.
کلیدواژه‌ها [English]
Security, Collective security, National Security, Persian gulf, Islamic Republic of Iran, Saudi Arabia
مراجع
ابراهیمی، شهروز (1386)، سیستم جدید قدرت در خلیج‌فارس، گزارش پژوهشی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.##
ابراهیمی، شهروز (1383)، «عربستان سعودی و سیستم جدید قدرت در خلیج‌فارس»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره سوم، پائیز.##
اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲﻓﺮ، ﻃﺎﻫﺮه (1381)، اﻟﮕﻮﻫﺎی اﻋﺘﻤﺎدﺳﺎزی در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس، ﺗﻬﺮان: دﻓﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ.##
اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲﻓﺮ، ﻃﺎﻫﺮه (1378)، بررسی علل واگرایی در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس، فصلنامه سیاست خارجی، سال سیزدهم، شماره2، تابستان.##
اسپوزیتو، جان ال (1367)،» اسلام سیاسی و غرب، گفت و گوی تمدن‌ها یا برخورد تمدن‌ها»، فصلنامه سیاست خارجی، شماره 48 ، سال دوازدهم، تابستان.##
اسدی، بیژن (1371)، علایئق و استراتژی ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.##
افتخاری، اصغر(1391)، امنیت، تهران: انتشارت دانشگاه امام صادق(ع).##
امیراحمدی، هوشنگ (1373)، ایران و خلیج‌فارس؛ دیدگاه‌ها و مسائل استراتژیک، ترجمه جمشید زنگنه، مجموعه مقالات چهارمین سمینار خلیج‌فارس، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل.##
ای.لیک، دیوید و مورگان، پاتریک ام.(1381)، نظم‌های منطقه‌ای: امنیت سازی در جهانی نوین. ترجمه سید جلال دهقانی فیروز آبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.##
باقری، علی (1386)، « خلیج‌فارس امنیت منطقه‌ای و اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، مجله معرفت، شماره 115.##
بوزان، باری و الی ویور(۱۳۸۸)، مناطق و قدرت‌ها، ترجمه رحمان قهرمان‌پور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.##
بیلیس، جان (1379)، امنیت بین‌الملل در عصر پس از جنگ سرد، ترجمه حسین مجدی نجم، تهران: سپاه پاسداران، دوره عالی جنگ.##
تائب، سعید و خلیلی، حسین (1386)، «اولویت‌های امنیت‌سازی در خلیج‌فارس با رویکرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات دفاعی استراتژیک، ش30.##
جوادی آملی، عبدالله (1388)، روابط بین‌الملل در اسلام، بنیاد اسراء.##
جهان‌آرا، حمید (1397)، «مطالعه راهبردهای امنیتی عربستان سعودی در خلیج‌فارس»، تهران: پژوهش ملل؛ دوره چهارم، شماره 37. ##
جی مارتین، لی نور(1383)، رهیافتی جامع برای مطالعه امنیت ملی در خاورمیانه، چهرة جدید امنیت در خاورمیانه، ترجمة قدیر نصری، تهران: انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی.##
دویچ، کارل و دیگران (1375)، نظریه‌های روابط بین‌الملل، ترجمه وحید بزرگی، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی، جلد اول، چاپ اول.##
دهشیری، سید ضیاءالدین (1377)، «بررسی ترتیبات امنیتی در خلیج‌فارس»، مطالعات راهبردی، شماره78.##
ذوالفقاری، مهدی (1386)، «ژئوپولیتیک خلیج‌فارس؛ ایران و امریکا؛ تهدیدها و فرصت‌های فراروی جمهوری اسلامی»، فصلنامه علمی- تخصصی رهاورد سیاسی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، شماره15، بهار.##
روشندل، جلیل و سیف‌زاده، حسین (1382)، تعارضات داخلی، منطقه‌ای و بین‌الملل در خلیج‌فارس، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.##
ره‌پیک، سیامک (1387)، نظریه امنیت جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.##
صیقل، امین (۱۳۷۳)، مفهوم امنیت در خلیج‌فارس ازنظر ایالات‌متحده، ترجمه امیرسعید الهى، تهران: دفتر مطالعات سیاسى و بین‌الملل.##
طائر، محمد (1393)، «تبیین علل اهمیت خلیج فارس و تنگه هرمز در امنیت ایران»، فصلنامه علوم و فنون نظامی، سال دهم، شماره 27، بهار.##
عبداله‌خانی، علی (1383)، نظریه‌های امنیت، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.##
غلامی، طهمورث (۱۳۹۱)، جمهوری اسلامی ایران و امنیت خلیج‌فارس: نقشی امنیت‌زا یا امنیت‌زدا، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح.##
قاسمی، حاتم و سرابی، لیلا (1393)، «ترتیبات امنیتی مطلوب خلیج‌فارس ازمنظر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس.##
ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ، ﻣﮋﮔﺎن (1391)، «اﺳﺘﻘﺮار ﺳﭙﺮ دﻓﺎع ﻣﻮﺷﻜﻲ اﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺗأﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان»، راﻫﺒﺮد دﻓﺎﻋﻲ، س 10، ش 38.##
کریگ، مایکل(1386)، بررسی چهارچوب‌های امنیتی جایگزین در خلیج فارس، ترجمه خدیجه حیدری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، گزارش پژوهشی.##
گریفیتس، مارتین (1388)، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، ترجمه علی‌رضا طیب، تهران: نشر نی، چاپ اول.##
مجتهدزاده، پیروز (1380)، امنیت و مسایل سرزمینی در خلیج‌فارس: جغرافیای سیاسی دریایی، ترجمه امیرمسعود اجتهادی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.##
مرادی، عبدالله (1394)، رویکردهای گوناگون به نظام امنیتی خلیج‌فارس، تهران: اندیشکده راهبردی تبیین.##
مرادیان، محسن (1388)، تهدید و امنیت، تهران: معاونت اطلاعات آجا.##
مطلبی، مسعود و دیگران (1391)، «اعتمادسازی پیش‌نیاز امنیت و نظام امنیت دسته‌جمعی در خلیج‌فارس»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال پنجم، شماره 18، زمستان.##
مطهری، مرتضی(1359)، خدمات متقابل اسلام و ایران، جلد 1، تهران:انتشارات صدرا، چاپ هفتم.##
مورگان، پاتریک و لیک، دیوید (1392)، نظم‌های منطقه‌ای: امنیت‌سازی در جهان نوین، ترجمه سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی غیرانتفاعی.##
موسوی، سیدحسین (1386)، «الگوی امنیت منطقه‌ای در خلیج‌فارس، تجربه‌ها و موانع»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره چهارم، زمستان، شماره مسلسل 38.##
هالیس، روزماری (1372)، امنیت خلیج فارس، ترجمة حاکم قاسمی، تهران: پژوهشکدة علوم دفاعی و استراتژیک دانشگاه امام حسین(ع).##
همتی گل‌سفیدی، حجت‌اله و اقارب‌پرست، محمدرضا (1387)، «امنیت در حوزه خلیج‌فارس»، سخنرانی در هجدهمین همایش بین‌المللی خلیج‌فارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.##
