تعداد نشریات | 36 |
تعداد شمارهها | 1,178 |
تعداد مقالات | 8,478 |
تعداد مشاهده مقاله | 6,618,259 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,727,434 |
حل مسئله شکاف بین علم و عمل اخلاقی ازطریق آموزه قرآنی «شاکله» (باتأکیدبر اخلاق کاربردی) | ||
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی | ||
مقاله 5، دوره 26، شماره 39، شهریور 1397، صفحه 107-126 اصل مقاله (327.94 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
محسن ایزدی* | ||
دانشیار گروه معارف دانشگاه قم | ||
تاریخ دریافت: 12 شهریور 1397، تاریخ پذیرش: 31 شهریور 1397 | ||
چکیده | ||
مسئله شکاف بین علم و عمل اخلاقی از دیرباز مورد توجه آموزههای دینی و نیز بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان بوده است. سقراط و افلاطون، معرفت را معادل فضیلت میدانستند و بر این باور بودند که اگر انسان دارای معرفتی روشن نسبت به خوبی و بدی اعمال باشد، همین معرفت کفایت میکند که از بدی پرهیز کند و اعمال خوب را انجام دهد. ارسطو این دیدگاه را نپذیرفت و معتقد بود ضعف اراده بین علم و عمل، شکاف و فاصله ایجاد میکند. ازنظر او تربیت صحیح و عادات خوب، رافع شکاف بین علم و عمل اخلاقی است. برخی الهیدانان، ایمان را چارهکار دانسته و معتقدند برای عملکردن به کارهای خوب و پرهیز از کارهای بد، لازم است علاوهبر علم و معرفت، ایمان هم در شخص وجود داشته باشد؛ اگر معرفت با ایمان همراه شود، به عمل میانجامد و الّا خیر. جستار پیش رو که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف ارائه راهحلی در مسئله «شکاف بین نظر و عمل اخلاقی» اجرا شده است، به این نتیجه دست یافت که اگر از استثنائات چشمپوشی کنیم و درصدد ارائه یک قاعده اخلاقی و انسانشناسانه باشیم، شاکله انسان که محصول خصلتهای ژنتیکی، تربیت و محیط زندگی است، بیشترین تأثیر را بر نحوه عملکرد انسان دارد. اگر عملی از دوره کودکی و نوجوانی ازطریق تربیت، به عادت و ملکه تبدیل شود، این عادت تا پایان عمر، انسان را رها نخواهد کرد. بنابراین، رافع شکاف بین علم و عمل را باید در شاکلۀ خوب، جستجو کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
شاکله؛ اخلاق؛ علم؛ عمل | ||
مراجع | ||
قرآن کریم نهجالبلاغه (1381). ترجمه محمد دشتی. قم: انتشارات میراث ماندگار. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1370). منطق و معرفت و معرفت درنظر غزالی. تهران: امیرکبیر. ابنسینا، حسینبنعبدالله (1319). تدبیر منزل. ترجمه و نگارش محمد نجمی زنجانی. تهران: انشارات ابنسینا. ارسطو (1381). اخلاق نیکوماخوس. ترجمه سیدابوالقاسم پورحسینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. افلاطون (1376). دوره آثار افلاطون. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. پاپکین، ریچارد و آوروم اسپترول (1381). کلیات فلسفه. ترجمه سیدجلالالدین مجتبوی. تهران: حکمت. جوادی آملی، عبدالله (1388الف). صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: نشر اسراء. جوادی آملی، عبدالله (1388ب). مبادی اخلاق در قرآن. قم: نشراسراء. الرازی، فخرالدین محمدبن عمر (1373). التفسیر الکبیر (مفاتیحالغیب). ترجمه علیاصغر حلبی. تهران: انتشارات اساطیر. سبحانی، جعفر (1417ق). الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل. قم: مؤسسة الامام الصادق. سبحانی، جعفر (1421ق). محاضرات فی الالهیات. قم: مؤسسه النشرالاسلامی. شریعتمداری، علی (1397). اصول و فلسفه تعلیموتربیت. تهران: انتشارات امیرکبیر. شکوهی، غلامحسین (بی تا). مبانی و اصول آموزش و پرورش. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. الطباطبایی، محمدحسین (1425). الرسائل التوحیدیه. قم: مؤسسة النشرالاسلامی. الطباطبایی، محمدحسین (1390). علی و فلسفه الهی. ترجمه سیدابراهیم سیدعلوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی. الطباطبایی، محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی. طوسی، نصیرالدین (1360). اخلاق ناصری. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی. تهران: انتشارات خوارزمی. غزالی، محمدبنمحمد (1364). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیوجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. غزالی، محمدبنمحمد (1989). میزانالعمل. بیروت: دارالکتب العلمیة. فرامرز قراملکی، احد (1383). اخلاق حرفهای. تهران: انتشارات مجنون. فیض کاشانی، ملامحسن (بی تا). المحجة البیضاء فی تهذیبالاحیاء (راه روشن). ترجمه سیدمحمدصادق عارف. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی 24. کاپلستون، فریدریک (1368). تاریخ فلسفه یونان. ترجمه سیدجلالالدین مجتبوی. تهران: نشر علمی و فرهنگی. کلینی رازی، ابوجعفر محمدبنیعقوب (1365). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیة. مصباح یزدی، محمدتقی (1388). اخلاق در قرآن. قم: مرسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). مطهری، مرتضی (1378). مقدمهای بر جهانبینی. جامعه و تاریخ. ج 5. تهران: انتشارات صدرا. النراقی، محمدمهدی (1436ق). جامعالسعادات. بیروتک منشورات الاعلمی للمطبوعات. هولمز، رابرت ال (1389). مبانی فلسفه اخلاق. ترجمه مسعود علیا. تهران: انتشارات ققنوس. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 371 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 699 |